Daję wam przykazanie nowe, abyście się wzajemnie miłowali, jak Ja was umiłowałem (J 13,34).
Jezus powiedział do swoich uczniów: Słyszeliście, że powiedziano: Będziesz miłował swego bliźniego, a nieprzyjaciela swego będziesz nienawidził. A Ja wam powiadam: Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują; tak będziecie synami Ojca waszego, który jest w niebie; ponieważ On sprawia, że słońce Jego wschodzi nad złymi i nad dobrymi, i On zsyła deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych. Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, cóż za nagrodę mieć będziecie? Czyż i celnicy tego nie czynią? I jeśli pozdrawiacie tylko swych braci, cóż szczególnego czynicie? Czyż i poganie tego nie czynią? Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski (Mt 5,43-48).
* * *
Dzisiejsze czytania zainspirowały mnie do praktycznego spojrzenia na kwestię miłości bliźniego, a w pewnym sensie odnosi się to także do miłości tego, co nieprzyjazne w nas samych. Do tej cząstki ja, która sprzeciwia się dobru w nas samych, sprzeciwia się Bogu. Każdy z nas ma ją w sobie. Ale do rzeczy.
Z czego konkretnie składa się przykazanie miłości nieprzyjaciół? Z dwóch elementów: z nastawienia, relacji do nieprzyjaciela oraz z zasad, które należy stosować, aby tę relację przekładać na konkretne czyny. Jeśli tak jest to wtedy mamy do czynienia z następującymi czterema możliwymi postawami wynikającymi z kombinacji pomiędzy stosunkiem do nieprzyjaciela (+/-) a zasadami (+/-). Oto lista możliwych kombinacji:
|
Relacja do nieprzyjaciela: + Zasady wobec nieprzyjac.: + |
Miłość nieprzyjaciół. | Modlę się za nieprzyjaciela i wymagam od niego zmiany zachowania wobec mnie. |
|
Relacja do nieprzyjaciela: - Zasady wobec nieprzyjac.: + |
Rygoryzm: druga strona nigdy nie zachowa się względem nas wystarczająco w porządku. Nawet jeśi tak się stanie, to nie będziemy mieli pozytywnego nastawienia do niej. | Nie modlę się za niego. Tylko od niego wymagam. |
|
Relacja do nieprzyjaciela: + Zasady wobec nieprzyjac.: - |
Uzależnienie (współuzależnienie) od osoby nieprzyjaciela. Ktoś, kto wyrządza mi krzywdę, a ja nie umiem postawić zdrowych granic. | Modlę się za swojego nieprzyjaciela i przyzwalam, aby mnie krzywdził. |
|
Relacja do nieprzyjaciela: - Zasady wobec nieprzyjac.: - |
Stan permanentnego bycia na "nie" wobec wszystkich. Nic nie może tego zmienić. | Nie modlę się za nieprzyjaciela i przyzwalam, aby mnie krzywdził. |
Czasem boimy się miłości do nieprzyjaciół bo jesteśmy przekonani, że to oznacza przejście na ich stronę: na stronę łamania naszych praw i zasad. Ale Jezus jasno pokazuje, że tak być nie musi. Sam odwołuje się do przynależnych Mu praw np. w czasie procesu: "Czemu mnie bijesz?" - por. J 18, 23.